Oni tworzyli historię

Zelowa – Polski – Świata 

Każda Mała Ojczyzna ma swoich bohaterów. Ludzi znanych, takich, co swoją osobowością, osiągnięciami czy działaniami przyczyniali się do promowania miejsca, w którym żyli, czy się urodzili, bądź gdzie spoczęły ich doczesne prochy. To właśnie dzięki takim ludziom, możemy nieco inaczej spojrzeć na naszą przeszłość, zastanowić się nad upływającym czasem, zbudować jedność społeczną, którą będzie określać świadomość narodowa, czyli świadomość przynależności do wspólnoty. A budzi się ona w zależności od sytuacji, na którą mogą mieć wpływ takie czynniki, jak język, historia i tradycja. Naród, który nie zna swojej historii jest narodem martwym. Mówiąc o narodzie, należy wymienić przede wszystkim język. Jest to umowny zasób wyrazów, zwrotów używanych w celu porozumiewania się. Używany przez członków jednego narodu staje się językiem narodowym. Jest tu jednak pewna zależność: język narodowy nie może istnieć bez narodu, jednak naród może istnieć bez języka narodowego. Takie zależności istniały w Zelowie w przeszłości i istnieją także dzisiaj. Daje to nam – mieszkańcom – poczucie unikatowej odrębności na skalę kraju.

2 czerwca br. zaproponowaliśmy mieszkańcom naszej gminy wystawę pt. „Oni tworzyli historię Zelowa – Polski – Świata”. Pokazaliśmy mieszkańcom Zelowa – nie po raz pierwszy – jak bogata jest historia naszego miasta, ilu wspaniałych ludzi ma swoje korzenie w grodzie między Grabią a Pilsią. Są wielcy bohaterowie wielu wojen – Zygmunt Wysocki, Adolf Przepiórkowski, Paweł Wondraczek czy  Jan Jelinek. Zelowskie korzenie mają znamienici ludzie kultury – Paweł Hulka-Laskowski i Karl Dedecius. Z Zelowa wywodzą się ludzie, dla których miasteczko było zbyt małe dla ich wielkich horyzontów myślowych – to prof. Józef Jersak i Waldemar Kedaj. W Zelowie miejsce swojego ostatecznego spoczynku odnaleźli – prof. Elilian Klemens Nowicki i Waldemar Krygier. To w końcu spod zelowskiej wioski wyfrunął późniejszy pilot, kapitan Wacław Giermer, by walczyć w obronie angielskiego nieba w latach II wojny światowej. To tutaj przybył na początku XX wieku wielki społecznik, lekarz Włodzimierz Łuczyński. Na wystawie nie mogło zabraknąć także miejsca i pamięci o naszych rodakach, którzy bohatersko stawali w obronie ojczyzny, a zostali bestialsko zamordowani w Katyniu, Ostaszkowie, Miednoje czy Twerze.

Materiały i pamiątki zgromadzone na tej wystawie to historia życia naszych rodziców, naszych dziadków, pradziadków, to wieloletnia historia tradycji Zelowa. To wielkie bogactwo, duchowe i kulturowe dziedzictwo, które winniśmy zachować i pielęgnować, z niego czerpać wartości i przekazywać je nie tylko dzieciom we własnej rodzinie, lecz również w środowisku, w którym przyszło nam mieszkać i żyć.

Jako pracownicy Domu Kultury, mamy świadomość, że jest to zaledwie wycinek tego, czym dysponujemy i czym dysponują w swoich rodzinach mieszkańcy Zelowa. Wierzymy jednak, że ta wystawa stanie się początkiem tworzenia pamięci o naszej Małej Ojczyźnie, a w niedalekiej przyszłości zaowocuje utworzeniem prawdziwego muzeum naszego miasta, którego tak bardzo brakuje i o które od wielu lat zabiegamy.

Bardzo ucieszyliśmy się, że nasza inicjatywa spotkała się w dużym odzewem ze strony mieszkańców miasta i gminy. Usłyszeliśmy słowa uznania i zobaczyliśmy łzy wzruszenia. To wszytko napawa nas wielką nadzieją, że można ocalić od zapomnienia czasy minione, bez których trudno będzie nam wychowywać kolejne pokolenia młodych zelowian. Można byłoby zapytać, że jeśli nie my, nie nasze pokolenie, to kto?... Za kilka lat będzie już za późno, czas zatrze pamięć, odejdą ci, którzy mogą jeszcze wiele nam powiedzieć, wiele przekazać...

Bo mawiał wielki Polak i mędrzec, ksiądz prof. Józef Tischner: Wobec Wielkiej Historii człowiek staje się mały i bezbronny, przestaje się liczyć jego jednostkowy los, historia wdziera się w jego życie i nie daje się zapomnieć, ciągle powraca. 

Andrzej Dębkowski